Coöperatief leren
Coöperatief leren
Bij ons op school werken wij al een ruime tijd met coöperatief leren. Deze vorm van leren verandert weinig aan WAT kinderen leren, maar wel aan HOE ze leren.
Bij coöperatief leren gaat het om de samenwerking tussen de kinderen. Dit proberen wij te stimuleren door coöperatieve werkvormen toe te passen binnen ons onderwijs, waarbij de kinderen in tweetallen of in groepjes werken. De kinderen discussiëren bijvoorbeeld samen over de leerstof, ze geven elkaar uitleg en informatie en vullen elkaar aan. Zij zoeken samen naar een oplossing en helpen elkaar.
Bij coöperatief leren is dus niet alleen de lesstof belangrijk, maar ook de samenwerking. Er is dus sprake van een cognitief en een sociaal doel. De achterliggende gedachte van coöperatief leren is dat kinderen niet alleen leren van de interactie met de leerkracht, maar ook van de interactie met elkaar.
Algemeen
In elke groep werken we aan een vriendelijke en open sfeer, waarin kinderen fouten durven en mogen maken; kinderen worden niet uitgelachen. In elke groep werken de kinderen met elkaar, niet los van elkaar en niet in competitie met elkaar.
Theorie coöperatief leren
Coöperatief leren gaat uit van vijf basisprincipes:
- Positieve wederzijdse afhankelijkheid:
de opdracht kan alleen succesvol uitgevoerd worden als elk kind in het groepje zijn bijdrage levert. De didactische structuren zorgen ervoor dat elke leerling actief deelneemt aan de taak. Ook de bijdrage van de zwakke leerlingen is waardevol, wat een positieve invloed heeft op hun zelfbeeld. - Individuele verantwoordelijkheid:
elk kind is verantwoordelijk voor zijn eigen bijdrage aan het geheel van de opdracht. De leerkracht kan terugzien wat elke leerling gedaan heeft, door bijvoorbeeld met verschillende kleuren pennen te werken. - Directe interactie:
de kinderen wisselen hun ideeën, kennis en meningen samen uit. Goede interactie is belangrijk voor het leerproces en de uitkomst van de opdracht. - Samenwerkingsvaardigheden:
de leerkracht kiest per les een vaardigheid uit en besteedt hier vooraf bewust aandacht aan. Bij de evaluatie komt hij erop terug. - Evaluatie van het groepsproces:
de groepsleden bespreken eerst met elkaar hoe de samenwerking ging. Daarna wordt er klassikaal geëvalueerd.
Coöperatief leren heeft veel voordelen. Het stimuleert de betrokkenheid en een actieve deelname van de leerlingen. Er is veel variatie in werkvormen. De leerlingen leren veel van en met elkaar. Coöperatief leren bevordert ook de sociale vaardigheden en draagt daardoor bij aan een verbeterde sfeer in de groep. De ontwikkeling van sociale vaardigheden verloopt heel natuurlijk.
Coöperatief leren is ook een effectieve vorm van klassenmanagement, want de leerkracht maakt gebruik van het vermogen van leerlingen om elkaar te helpen. En uit onderzoek is gebleken dat het vaak ook een positieve invloed heeft op het zelfvertrouwen van de leerlingen.
Coöperatieve werkvormen
Er zijn zeventien coöperatieve werkvormen, die de leerkracht kan inzetten in de les. Bijvoorbeeld het woordenweb of de placemat. De werkvormen verschillen in tijdsduur, maar ook in complexiteit. Bij de werkvormen zijn verschillende samenwerkingsvaardigheden nodig. De ene werkvorm is geschikt als startopdracht, terwijl de andere werkvorm een goede verwerkingsopdracht is.
